11 Nisan 2025
Küreselleşen dünyada yerel değerlere sahip çıkmak sadece kültürel bir sorumluluk değil, aynı zamanda ekonomik bir fırsattır. Coğrafi işaretli ürünler, bu fırsatın en somut örneklerinden biridir. Yasal koruma altına alınan bu ürünler, hem ait oldukları bölgenin kimliğini yansıtır hem de uluslararası pazarlarda rekabet gücü yüksek bir marka değerine dönüşebilir.
Standardizasyonla Dış Pazarlara Açılmak
Coğrafi işaretli ürünlerin uluslararası pazarlara açılması, çoğunlukla standardizasyon stratejisiyle başlar. Ürün, öncelikle kendi otantik haliyle, yani tat, lezzet ve üretim yöntemleri değiştirilmeden pazarlanır. Hedef kitlenin tepkilerine ve memnuniyet düzeyine göre, sonraki aşamada ürün adaptasyonu gündeme gelir. Bu uyarlama süreci, müşteri beklentilerine daha uygun hale gelerek hem pazar payını hem de kârlılığı artırmayı hedefler.
Coğrafi işaret, ürüne piyasa kimliği kazandırır. Bu kimlik sayesinde ürün, benzerlerinden farklılaşır ve piyasada daha yüksek fiyatla alıcı bulur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde coğrafi işaret koruması, sadece ulusal gelir değil, aynı zamanda kırsalda yaşayan küçük üreticiler için de büyük bir gelir kaynağı olabilir (Gürel vd., 2016). Böylece bu ürünler, sadece ekonomik değil aynı zamanda sosyal bir kalkınma aracı haline gelir.
İhracatta Başarı İçin Gerekenler
Coğrafi işaretli bir ürünün ihracatta başarılı olabilmesi için, bazı temel kriterleri karşılaması gerekir. Bunların başında kalite standardı gelir. Ürün, ihraç edileceği pazarlarda geçerli olan yasal, sağlık ve kalite standartlarına uygun olmalıdır. Aşağıda, coğrafi işaretli ürünlerin ihracatında dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar sıralanmıştır:
- Ürünün orijinalliğinin belgelenmesi
- Üretim süreçlerinin standardize edilmesi
- Ambalajlama ve etiketlemede şeffaflık
- Tescil ve koruma durumunun açıkça belirtilmesi
- Hedef pazarın kültürel beklentilerine uygunluk
- Sertifikasyon ve denetim süreçlerinin güvenilirliği
Her ne kadar sanayi ve turizm alanında gelişmeler yaşansa da, Türkiye hâlâ önemli bir tarım ülkesi olma konumunu korumaktadır. Ancak verimli tarım alanlarının azalması ve şehirleşmenin artması, tarım politikalarında yeni bir bakış açısını zorunlu kılmaktadır. Bu noktada coğrafi işaretli ürünler, hem verimli alanları koruma hem de yüksek katma değerli üretim modeli oluşturma açısından stratejik bir rol oynar. Ürün desenindeki çeşitlilik, Türkiye’yi dünya tarım sıralamasında özel bir yere taşırken; Coğrafi İşaretli ürünleri, ihracatta ön plana çıkaracak güçlü bir kaldıraç etkisi yaratmaktadır.
